(تصاویر) مروری بر زندگی سینمایی فروغ فرخزاد/ زنی تنها در آستانه فصلی سرد
تصویر فروغ فرخزاد در ذهن مردم ایران، تصویر زنی عاشق پیشه و شاعر است. زنی که در ابتدا اشعار عاشقانه می سرود و پس از جدایی از همسرش و ورود به فضای روشنفکری دهه ۳۰ تغییرات زیادی در سبک شعر سرایی او ایجاد شد.
به گزارش فیلم نیوز؛ شعر فروغ هنوز تازه است و مختص زمان او نیست. اما شعر هرگز تنها هنر و سرگرمی فروغ فرخزاد نبود. شاید به نظر برسد ساخت فیلم «این خانه سیاه است» تنها تجربه او در عرصه فیلمسازی و سینماست. اما فروغ ۷ سال از زندگی ۳۰ ساله خود را در استودیو گلستان گذراند. سالهایی که او مشغول یادگیری و تجربهی کار سینمایی بوده است. مرگ زودهنگام فروغ فرخزاد اجازه نداد او توانایی و استعداد خود را آنطور که باید در سینما ببیند. با این حال نمی توان به راحتی از فعالیت های او در این زمینه گذشت.
فروغ فرخزاد در نمایی از فیلم مستند کوتاه چستگاری ساخته زنده یاد ابراهیم گلستان و آلن وارگان.
قبل از آشنایی با سینما فروغ الزمان فرخزاد در ۱۷ دی وی در سال ۱۳۱۳ در تهران به دنیا آمد. او از کودکی استعداد خود را در سرودن شعر نشان داد. فروغ در ۱۶ سالگی ازدواج ناموفقی داشت. اگرچه این ازدواج تنها ۴ سال به طول انجامید، اما در شعر نیز رونق گرفت. او در سال ۱۳۳۴ در حالی که تنها ۲۱ سال داشت از همسرش جدا شد. اما در مدت کوتاهی در این مدت دو مجموعه شعر «اسیر» و «دور» از او منتشر شد و در میان گروه های فکری دهه ۳۰ شناخته شد. اولین سفر فروغ به اروپا در سال ۱۳۳۶ تأثیر بسزایی در افکار و جهان بینی او گذاشت. او در این سفر با هنرهایی مانند سینما، تئاتر و آثار تجسمی بیشتر آشنا شد. آشنایی که هم در سبک شعری و هم عشق به سینما در او شکل گرفت.
ورود به استودیو گلستان در سال ۱۳۳۷ سومین مجموعه شعر فروغ منتشر شد و او به ایران بازگشته بود و از طریق چند تن از دوستانش با ابراهیم گلستان آشنا شد. گلستان در آن سال ها استودیوی مجهزی راه اندازی کرده بود و مشغول ساخت فیلم های مستند و سینمایی بود. استودیویی که علاوه بر تولید، ترجمه و دوبله و کارهای فنی فیلم های مستند خارجی. افرادی مانند مهدی اخوان سوم و نجف دریابندری نیز در این استودیو کار می کردند و فروغ فرخزاد در ابتدا به عنوان منشی و مسئول آرشیو اسناد فعالیت می کرد. اما حضور در این فضا او را هر روز به سینما و دانش آن نزدیک می کرد. گلستان پس از چند ماه کار در استودیو، کار جدی تری به فروغ داد و سعی کرد او را با تدوین فیلم آشنا کند.
فروغ فرخزاد در نمایی از فیلم مستند کوتاه چستگاری ساخته زنده یاد ابراهیم گلستان و آلن وارگان.
ویرایش حرفه ای و تجربه یادگیری ابراهیم گلستان در فاصله سال های ۱۳۳۵ تا ۱۳۴۰ مجموعه فیلم های مستندی درباره چشم انداز صنعت نفت در ایران ساخت. گلستان در سال ۱۳۳۸ در حال ساخت فیلم «یک آتش» بود و از فروغ فرخزاد خواست تا در تدوین این فیلم شرکت کند. علاقه فروغ به این کار و نیاز استودیو گلستان به حضور تدوینگران ماهر باعث شد استودیو فروغ و یکی دیگر از کارمندان برای گذراندن دوره تدوین و فراگیری اصول سازمانی تولید فیلم به اروپا بروند. آنها در هلند، آلمان، انگلستان برای یک دوره فشرده سه ماهه آموزش دیدند. پس از این دوره و همکاری فروغ در ساخت و تدوین فیلم های مستند استودیو گلستان، نام وی با عنوان «پیوند فیلم» یا «دستیار کارگردان» در عناوین فیلم های تولید شده قرار گرفت. یکی از مهم ترین فیلم های مستند گلستان «موج، مرجان و خارا» در سال ۱۳۴۰ است که فروغ آن را دوبله و تدوین کرده است.
فروغ فرخزاد در نمایی از نمایش “شش شخصیت در جستجوی نویسنده”
بازیگری در سال ۱۳۴۰ انستیتوی ملی فیلم کانادا قصد ساخت مجموعه ای ۴ قسمتی را داشت که موضوع آن بررسی و تحقیق در مورد نحوه معاشرت و زندگی زناشویی زوج های جوان در کانادا، هند، ایتالیا و ایران بود. قسمت ایرانی این پروژه به استودیو گلستان پیشنهاد شد و نام آن را چستگری گذاشتند. در ساخت این فیلم کوتاه ابراهیم گلستان نویسنده و کارگردان و فروغ دستیار و بازیگر اول او بودند. پس از این تجربه در همان سال فروغ دوباره مقابل دوربین گلستان رفت. قرار بود فیلمی تخیلی بر اساس داستان «چرا در دریا طوفان شد؟» ساخته شود. اما فقط قسمت هایی از آن جلوی دوربین رفت و پروژه هیچ وقت تمام نشد. اما در سال ۱۳۴۳ که گلستان فیلم «کشت و آینه» را ساخت، فروغ در سکانس اول و آخر آن بازی کرد. البته او در این فیلم همکاری های دیگری نیز با گلستان داشت که نامی از آنها در تیتراژ فیلم ذکر نشده است.
فروغ فرخزاد در نمایی از فیلم مستند کوتاه چستگاری ساخته زنده یاد ابراهیم گلستان و آلن وارگان.
کارگردان فروغ فرخزاد پس از گذراندن دو دوره فیلمسازی و تدوین در اروپا در سال ۱۳۴۱ دو فیلم کوتاه و تبلیغاتی سفارشی برای روزنامه کیهان ساخت که این روزنامه دستور دیگری به استودیو گلستان می دهد تا مستندی از بیمارستان های مشهد و وضعیت جذامیان این شهر بسازد. همین موضوع ابراهیم گلستان را به فکر ساخت مستند بلندی از بیماران جذامی می اندازد. اما مرکز اصلی نگهداری جذامیان در تبریز بود و چون گلستان با آن شرایط نمی توانست از تهران خارج شود، فروغ را برای تحقیقات و کارهای مقدماتی به تبریز و جذامیان فرستاد. در پاییز ۱۳۴۱ گروه فیلمسازی به کارگردانی فروغ فرخزاد در جذام خانه تبریز مستقر شدند و پس از ۱۲ روز این فیلم بر اساس طرح و دکوپاژهای خود فروغ ساخته شد. این فیلم «این خانه سیاه است» نام دارد و فروغ را مستندساز با نگاهی نو معرفی می کند.
فروغ فرخزاد در پشت صحنه مستند «خانه سیاه»
افتخارات ابراهیم گلستان پس از ساخت فیلم «این یک خانه سیاه است» نسخهای از آن را به جشنواره کن فرستاد و در بخش مسابقه پذیرفته شد، اما گلستان خود از حضور در جشنواره انصراف داد و بعداً توضیح زیادی درباره این موضوع نداد. . اما سال بعد این فیلم برنده جایزه بهترین فیلم مستند جشنواره فیلم اوبرهاوزن آلمان شد. فروغ در سال ۱۳۴۳ در جشنواره سینمای نویسنده ایتالیایی شرکت کرد و تهیه کنندگان اروپایی از او برای ساخت فیلم های مستند و کوتاه دعوت کردند. اما فروغ دیگر فرصت ساخت فیلم را پیدا نکرد و در ۲۴ بهمن ۱۳۴۵ در یک تصادف کشته شد. البته افتخارات سینمایی فروغ حتی پس از مرگش نیز ادامه دارد. مجله مشهور سینمایی ساید اند ساوند سال گذشته اسامی ۲۵۰ فیلم مهم تاریخ سینما را از نگاه منتقدان سینما در زمستان ۲۰۲۲ منتشر کرد و فیلم «این یک خانه سیاه است» در رتبه ۱۰۱ قرار گرفت. این نظرسنجی